D VİTAMİNİ

Hormon mu vitamin mi tartışması hala devam ederken biz vitamin olarak kabul etsek de vücutta sentezlenebilmesi ve kandaki seviyesine göre sentezinin azalıp artması hormon olma özelliği taşıdığını gösteriyor. Her iki tanımda da D vitamininin vücudumuzda eksikliği bir çok sağlık sorunlarına sebep olabiliyor. Bu sebeple D vitamini seviyesine bakılıp gerekiyorsa mutlaka takviye kullanılmalıdır.

Güneşten faydalanamadığımız bu aylarda, ülkemizde D vitamini yetersizliği sık görülmektedir. Yaygın kemik ve kas ağrısı, kemik hassasiyeti, kas güçsüzlüğü, yürüme zorluğu, dengesizlik gibi sorunlar D vitamini eksikliğinin belirtileri olarak görülür. Yapılan son araştırmalar D vitamini eksikliğinin bir çok hastalığa sebep olabileceğini söylüyor. Şizofreni, depresyon, astım, Tip 1 diyabet, MS, osteoartirit, osteomalasi, rikets ve bir çok kanser türünün D vitamini ile ilişkili olabileceği düşünülüyor.

D Vitamini İçeren besinler

Somon, tuna, sardalya gibi yağlı balıklar, yumurta, karaciğer  D vitamini içeren besinler arasındadır. Fakat bunların hiç biri zengin kaynaklar değildir. Yani günlük beslenme ile D vitamini eksikliğini gidermek çok güçtür.

Dünya Sağlık Örgütü yetişkin bireylerde 400-800 IU/ gün D vitaminini öneriyor. Yetersizlik veya eksiklik durumlarında hekim kontrolünde doz artabiliyor.

Uluslarası Osteoporoz Vakfı; 50 yaşın üzerinde veya menopoz dönemindeki kadınlarda kırıktan korunmak için günlük 1000 mg kalsiyum ve 800 IU D vitamini öneriyor.

Bebeklerde doğar doğmaz 400IU/gün D vitamini takviyesi başlanmalıdır. Anne sütü de D vitamini içerir fakat yeterli değildir. Annede D vitamini yeterli olsa bile bebekler güneş ışığına çıkarılmadıkça ve yeterli D vitamini takviyesi yapılmadıkça D vitamini eksikliği görülme riski artar. Bebek D vitamini takviyesi almıyor ve yalnızca anne sütü ile besleniyorsa annenin D vitamini ihtiyacı 4.000-6.000 IU’ye kadar çıkabilir.

Gebe ve emziren annelerde D vitamini mutlaka takip edilmelidir. Gebelikte D vitamini eksikliği, gebelik hipertansiyonu ve sezaryen doğum riskini artırabilir. Gebe ve emziren anneler günde en az 1.000 IU D vitamini takviyesi almalıdır.

D vitamini hücrenin şekeri, yakıt olarak kullanmasından sorumlu olan hücre yüzeyindeki insülin alıcılarının düzgün çalışmasını sağlayarak insülin direnci gelişmesinin önüne geçebileceğini göstermektedir.

Johns Hopkins Tıp fakültesinden yayınlanan araştırmaya göre Tip 2 diyabetli hastaların % 92 inde D vitamini eksik veya yetersiz.D vitamni yeterli olduğunda diyabetiklerde glisemik kontrol daha iyi sağlanmaktadır.

D vitamininin gebelikte kullanımı çocuklarda tip 1 diyabet riskini düşürür.

D Vitamini Eksikliğine Bağlı Görülme Riski Artan Hastalıklar

-kalp hastalıkları

-obezite

-diyabet

-bağışıklık sistemi hastalıkları

-alzheimer

-kanser

-parkinson hastalığı

-kronik ağrılar

-gut

-diş eti hastalıkları

D vitamini eksikliği yüksek olan gruplar

-güneşe çıkmayan ve emziren anneler

-ileri yaş

-koyu ciltli kişiler

-yağ emilim problemi olan kişiler

-bazı ilaçlar (kolesterol düşürücü ilaçlar, kilo vermeye yardımcı ilaçlar, epilepsi ilaçları.. vb)

Kanda Normal D Vitamini Düzeyi

Kanda 25OH vitamin D düzeyi, D vitamini durumunu gösteren parametredir.

< 10 ng /ml                         – şiddetli yetmezlik

10 ng/ml – 20ng/ml        – yetmezlik

21 ng/ml – 29ng/ml        –  eksiklik

>30 ng/ml                          –  yeterli

> 150 ng/ml                       –  toksik